#13 kontrakt, kontrakt i jeszcze raz kontrakt

kontrakt szkoleniowy - po co mi to??? 
Większość nauczycieli i lektorów języków obcych jest zdania, że rozwój językowy ich uczniów ma większą szansę na zaistnienie, gdy cele językowe są przejrzyste – szczególnie, gdy mowa o motywowaniu uczniów dorosłych.  Spotykając się z nową grupą czy klasą nie możemy założyć z góry, że uczniowie wiedzą jaki jest cel naszych lekcji (noooo, raczej nie wiedzą... :)) – niezależnie od tego, czy nauka ma miejsce w szkole państwowej, językowej czy w firmie, powinniśmy najpierw zająć się uściśleniem celów i sprawdzeniem, jakie indywidualne cele stawiają sobie uczniowie czy uczestnicy. I tutaj świetnie sprawdza się narzędzie, jakim jest kontrakt. 
kontrakt
Kontrakt w rozumieniu codziennym to „umowa zawarta na piśmie między stronami". Taki też powinien być kontrakt szkoleniowy – powinien być umową, jaką zawiera nauczyciel ze swoją grupą. Kontrakt określa te czynności uczniów, które w poszczególnych warunkach są odpowiednie i nieodpowiednie. Kontrakt, który członkowie zawierają przed przystąpieniem do pracy w grupie, może w istotny sposób usprawnić ich udział w szkoleniu i zmotywować do pracy.
co nam daje kontrakt? 
Dobry kontrakt oczywiście nie służy do kontrolowania uczniów ani niepotrzebnego ograniczania ich swobody. Jego zadaniem jest raczej skierowanie energii grupy na konkretne cele i zmotywowanie uczestników do działania. Dobry kontrakt zostawia każdemu dostateczną swobodę własnych wyborów przy jednoczesnym poczuciu, że dążymy do wspólnego, uzgodnionego celu.
Kontrakt może, a nawet powinien, podsunąć uczestnikom kursu konkretne kryteria oceny ich osiągnięć. Potrzeba dowiedzenia się „jak mi idzie" jest przecież jedną z ważnych potrzeb ucznia. Kontrakt zwalnia nauczyciela czy lektora z wyłącznej odpowiedzialności za pracę grupy. Zwraca uwagę uczestników, że decydując się na udział w treningu, biorą odpowiedzialność za swój udział. Mogą wpływać na kierunek pracy grupy, a także na jakość interakcji, jakie pojawiają się w procesie rozwoju grupy.
Jakie więc są zalety kontraktu?

• daje uczestnikowi pojęcie, na co się właściwie godzi, przystępując do nauki 
• zapewnia nie tylko formalne uczestnictwo, ale uczestniczące, psychologiczne członkostwo w grupie
• zapewnia przejrzystość
• uczniowie wiedzą, jakie są ich zadania oraz jakie są metody realizowania tych zadań i osiągania celów
• określa metody i sposoby postępowania grupy co znaczy, że łączy bezpośrednio sposoby działania z ich skutkami
• precyzuje wymagania wobec nauczyciela (!!!) i uczniów
• zapewnia stopień bezpieczeństwa psychologicznego, niezbędny dla rozwoju 

obszary kontraktu 
Idealnym rozwiązaniem jest, gdy lektor i grupa wspólnie dochodzą do kluczowych dla nich obszarów koniecznych do „zakontraktowania”. Są jednak takie nieodzowne kategorie jak: 

• cel nadrzędny grupy i cele szczegółowe, w tym cele osobiste uczestników szkolenia,
• metody, jakimi te cele planujemy realizować,
• ustalenie roli prowadzącego szkolenie,
• proponowane reguły postępowania członków grupy,
• sposoby,  jakimi będą te reguły przestrzegane.

Te elementy są oczywiście tylko propozycją. Zawartość kontraktu jest bowiem związana bezpośrednio z rodzajem grupy, typem szkoły, jej celami, temperamentem i ideologią trenera.
Te elementy decydują  też, w jaki sposób wprowadzamy kontrakt w życie grupy. Niektórzy przedstawiają grupie kontrakt ustnie, pilnując potem jego przestrzegania.  Inni proponując swoje zasady, prosząc grupę o uzupełnienie, zaproponowanie własnych. Wspólnie je wypracowują i albo je zapisują, albo pozostawiają w pamięci. Jeszcze inni proponują gotowy, spisany zestaw norm i zasad, który jest przedyskutowany w grupie, uzupełniony przez uczestników i indywidualnie podpisany przez każdego z uczestników. Nie wyłączając oczywiście lektora.
Ten ostatni sposób często powoduje, że uczniowie stają się od początku bardzo aktywnymi „pilnowaczami" zasad i norm, biorą odpowiedzialność za funkcjonowanie grupy, czują się bezpieczniej i nie czekają na reakcje lektora w różnych trudniejszych momentach, ale reagują samodzielnie. 

Cóz innego mogę więc powiedzieć jak: do kontraktu marsz! :)